Xôi Ngũ Sắc Hà Giang | Món Đặc Sản Truyền Thống Của Người Tày

Xôi ngũ sắc Hà Giang là món ăn đơn giản nhưng lại là một phần văn hóa trên bàn ăn vào các dịp lễ, Tết. Vì vậy, ngay bây giờ độc giả hãy cùng 2Trip tìm hiểu về nguyên liệu cũng như ý nghĩa đặc biệt của món đặc sản này nhé!

Giới thiệu chung về xôi ngũ sắc Hà Giang

1. Ý nghĩa của món xôi ngũ sắc là gì?

Món xôi ngũ sắc tại nơi “địa đầu Tổ quốc” là một món ăn quan trọng trong các bữa ăn của dân tộc miền núi Đông Bắc. Tên “ngũ sắc” được hình thành  món xôi này có đến 5 màu sắc nổi bật như trắng, vàng, tím, đỏ, xanh. Chúng tượng trưng cho 5 yếu tố của thiên nhiên: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.

Màu xanh tượng trưng cho yếu tố mộc cùng mong muốn mùa màng bội thu, cây cối tươi tốt. Màu vàng lại là tượng trưng cho hành trung tâm của thổ với quan điểm tôn thờ đất đai mà trời đất ban tặng, mong ước cho thổ nhưỡng luôn màu mỡ. Trong đó, màu tím tương ứng với yếu tố thủy và màu trắng tượng trưng cho mệnh kim.

Khi tất cả kết hợp với nhau, chúng mang đến một tổng thể bắt mắt và tạo nên một sự hài hòa với luật âm dương và ngũ hành. Sự hài hòa này góp phần tạo nên một môi trường tươi tốt cho mối quan hệ giữa Thiên, Địa và Nhân.

Ngoài ra, xôi ngũ sắc còn là một món đặc sản Hà Giang đầy hấp dẫn từ những màu sắc đa dạng của rau, quả và bột gạo, tạo cảm giác ngon miệng với hương vị đậm đà. Bên cạnh đó, nó còn là biểu tượng cho sự tài hoa và chăm chỉ của phụ nữ Tày.

Xôi ngũ sắc có nguồn gốc xa xưa và đầy sâu sắc về lịch sử và văn hóa. Nó tượng trưng cho khát vọng đoàn kết giữa các anh em dân tộc, cho sự thịnh vượng, cầu mong mưa thuận gió hòa, tôn thờ đất đai, cuộc sống an yên đến với bản làng và gia đình. Vì thế, xôi ngũ sắc từ bao đời nay đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh quan trọng, luôn có mặt trong các hoạt động cộng đồng, dịp lễ hội và trên cả bàn thờ gia tiên.

Xem thêm: Homestay Quản Bạ Hà Giang | 07 Cơ Sở Với Không Gian Độc Đáo Và Chất Lượng Tuyệt Vời

Cách làm xôi ngũ sắc chuẩn vị ở Cao nguyên đá

1. Nguyên liệu làm món xôi ngũ sắc dẻo thơm

Nguyên liệu dùng để làm xôi ngũ sắc trên vùng núi cao bao gồm các loại lá cây rừng tự nhiên và gạo nếp cái hoa vàng. Lá cây được dùng để tạo màu cho xôi và người dân Tày hay sử dụng loại gạo nếp hoa vàng để nấu xôi có vị dẻo thơm.

Xem thêm: Khám Phá Sông Nho Quế Hà Giang | Kinh Nghiệm Đi Thuyền Trên Sông

2. Công đoạn chế biến món xôi ngũ sắc

Đồng bào người Tày chủ yếu sử dụng loại gạo nếp cái hoa vàng để nấu những nồi xôi ngũ sắc  ngon đúng chuẩn. Trước khi mang đi nấu, người ta sẽ ngâm gạo trong nước qua đêm từ 6 tới 8 tiếng đồng hồ để hạt gạo nở đều và cho ra thành phẩm xôi dẻo mềm. Tiếp theo, xôi sẽ được đồ trên bếp lửa hồng và đượm than, để cho xôi chín đều và có mùi thơm của khói.

Để tạo ra món xôi ngũ sắc có 5 màu rực rỡ khác nhau, quá trình nhuộm màu là một phần quan trọng và cần sự khéo léo của người phụ nữ Tày. Mỗi phần xôi sẽ được nhuộm với một màu sắc riêng. Khi nấu, để cho món xôi ngũ sắc đẹp mắt, đồ xôi phải theo thứ tự từ màu dễ phai  rồi đậm dần.

Để nhuộm màu cho gạo, người phụ nữ Tày cần cẩn thận lựa chọn những nguyên liệu chất lượng. Màu đỏ có thể được tạo ra từ gấc hoặc lá cơm đỏ, màu xanh từ lá gừng, màu vàng từ nghệ hoặc quả dành dành, màu tím từ lá cơm đen. Cuối cùng, màu trắng chính là màu sắc nguyên thuỷ của gạo nếp cái hoa vàng.

Cách trình bày món đặc sản này cũng vô cùng quan trọng và sáng tạo. Bạn có thể trang trí như một bông hoa 5 cánh, mỗi cánh sẽ được sắp xếp cho một màu sắc khác nhau hoặc khuôn gỗ để đúc xôi thành nhiều tầng. Nhờ hương vị thơm ngon và bắt mắt, xôi ngũ sắc là món ngon đặc biệt mà bất cứ ai đi du lịch Hà Giang cũng phải thử một lần.

Xem thêm: Núi Cấm Sơn Hà Giang | Khám Phá Ngọn Núi Hùng Vĩ Giữa Lòng Thành Phố

Địa điểm ăn xôi ngũ sắc Hà Giang thơm ngon

Để trải nghiệm hương vị tuyệt vời của xôi ngũ sắc, du khách có thể tìm đến các nhà hàng, quán ăn hoặc  chợ phiên Hà Giang của người Tày và những nơi đặc trưng cho món ăn này. Hầu hết các địa điểm đều sẵn sàng phục vụ với những loại gạo, nguyên liệu tươi ngon nhất.

Món ăn này thường được bày bán vào buổi trưa hoặc buổi sáng để người dân có thể kịp ra đồng nên du khách có thể tham khảo. Bên cạnh đó, mọi người có thể ghé các khu chợ phiên để sắm sửa những đặc sản Hà Giang mua làm quà cho người thân và bạn bè vô cùng tiện lợi.

Mặc dù món ăn này thường xuất hiện vào ngày rằm, các dịp lễ nhưng hiện nay bạn có thể thấy chúng được bày bán mọi khung giờ trong ngày. Du khách đến các địa điểm du lịch Hà Giang có thể thưởng thức xôi ngũ sắc như một món điểm tâm sáng hoặc món lót dạ cho buổi trưa.

Như vậy, xôi ngũ sắc Hà Giang tuy là món ăn phổ biến trong những dịp lễ, Tết của đồng bào người Tày nhưng được du khách vô cùng ưa chuộng khi có cơ hội tới địa điểm này. Bài viết này của 2Trip nhằm giúp du khách khám phá về ý nghĩa và cách chế biến món đặc sản này.

Nguồn tham khảo:

• Vietsense. (2021). Xôi Ngũ Sắc. [online] hagiangsensetravel.com. Có tại: https://hagiangsensetravel.com/xoi-ngu-sac-ha-giang-n.html [Truy cập ngày 1/2/2023]
• VOV.TV. (2019). Xôi ngũ sắc – món ăn đậm nét Hà Giang. [online] truyenhinhdulich.vn. Có tại: https://truyenhinhdulich.vn/am-thuc/xoi-ngu-sac-mon-an-dam-net-ha-giang-2334.html [Truy cập ngày 1/2/2023]
• Cao Nguyên Đá Food. (2020). Cách làm Xôi ngũ sắc Người Tày Hà Giang Tinh hoa ẩm thực vùng cao. [online] caonguyendafood.com. Có tại: https://caonguyendafood.com/xoi-ngu-sac-ha-giang-tinh-hoa-am-thuc-dac-san-vung-cao.html [Truy cập ngày 1/2/2023]
• Halohagiang.com.vn. (2020). Xôi Ngũ Sắc Hà Giang – Món Đặc Sản Nổi Tiếng, Hấp Dẫn. [online] halohagiang.com.vn. Có tại: https://halohagiang.com.vn/xoi-ngu-sac-ha-giang/ [Truy cập ngày 1/2/2023]

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• Thắng Cố Hà Giang | Nét Văn Hóa Truyền Thống Không Thể Nào Thiếu Của Người H’Mông
• Khám Phá Món Cháo Ấu Tẩu Đăc Sản Nổi Tiếng Tại Hà Giang
• Mèn Mén Hà Giang | Món Đặc Sản Không Thể Nào Bỏ Lỡ Của Dân Tộc Người Mông
• Lẩu Gà Đen Hà Giang | Đặc Sản Của Cao Nguyên Đá Cực Kì Tốt Đối Với Sức Khỏe
• Khám Phá Hoàng Su Phì Hà Giang Chi Tiết Từ A – Z