Mèn Mén Hà Giang | Món Đặc Sản Không Thể Nào Bỏ Lỡ Của Dân Tộc Người Mông

Mèn mén Hà Giang là một món ăn gắn liền với cuộc sống của người dân tộc Mông ở vùng núi cao từ những ngày khốn khó cho tới thời đại ngày nay. Hãy cùng 2Trip khám phá nguồn gốc và cách chế biến món đặc sản độc đáo này ngay bây giờ nhé !

Giới thiệu chung về món mèn mén Hà Giang

1. Nguồn gốc của món mèn mén Hà Giang

Trong vài năm gần đây, du khách có xu hướng phượt Hà Giang để khám phá mọi ngõ ngách của vùng núi cao này. Ngoài thiên nhiên hùng vỹ được tạo hóa ban tặng, khu vực này còn nổi tiếng với món ăn đặc trưng – mèn mén Hà Giang.

Theo như cách phát âm của tiếng Quan Hỏa – Trung Quốc, mèn mén mang ý nghĩa là bột ngô hấp. Lý do lớn nhất để món ăn này thu hút du khách thưởng thức đó là nguyên liệu được lấy từ loại ngô ngon nhất trên mảnh đất “địa đầu Tổ quốc”.

Đồng bào dân tộc vùng cao quan niệm rằng: Con gái người Mông thì phải biết thương chồng con, chăm lo cho bố mẹ, biết thêu thùa và đặc biệt phải biết nấu mèn mén. Trong đó, mén mén từ bao lâu nay đã trở thành đặc sản Hà Giang không thể nào thiếu trên mâm cơm trong dịp lễ, Tết.

Món ngon này lấy ý tưởng từ lương thực cứu đói của người dân từ ngày xưa, đó chính là ngô. Với đặc điểm địa hình đặc trưng của Cao nguyên đá, mọi nơi đều là đá, nước và đất đai thiếu thốn nên cây lúa không có điều kiện phát triển. Thay vào đó, người dân đã trồng ngô trong những hốc đá tai mèo lởn chởm. Từ đó, chúng đã xuất hiện trên mâm cơm của đồng bào nơi đây mỗi ngày.

Xem thêm: Cẩm Nang Chi Tiết Du Lịch Cao Nguyên Đá Đồng Văn Hà Giang

2. Nguyên liệu làm món mèn mén Hà Giang

Món mèn mén có hương vị thơm ngon đặc biệt khiến khách du lịch Hà Giang thích thú. Chất lượng ngô sẽ được lựa chọn kĩ càng từ giống ngô địa phương chỉ được trồng tại vùng núi này. Ngô khu vực khác hoặc ngô đã được lai sẽ không thể có được hương vị đặc trưng như vậy.

Những bắp ngô tươi ngon sau khi được thu hoạch từ ruộng về sẽ được chọn lọc và treo trên gác bếp hoặc hiên nhà cho tới khi khô lại. Sau đó, chúng sẽ được mang đi tách hạt và sàng lọc những hạt ngô xấu, chỉ chọn ra những hạt mẩy và ngon nhất để làm mèn mén Hà Giang.

Xem thêm: Ăn Gì Du Lịch Hà Giang | Bỏ Túi 18 Món Ngon Khi Tới Cao Nguyên Đá

Quy trình chế biến món mèn mén Hà Giang như thế nào?

Công đoạn chế biến món đặc sản này không hề phức tạp nhưng để cho ra thành phẩm ngon chuẩn vị thì chỉ có bàn tay tài hoa của người địa phương nơi đây. Những bắp ngô tẻ sẽ được lựa chọn kĩ càng, lọc bỏ những hạt ngô xấu và giữ lại những hạt mẩy và chắc.

Sau khi tách hạt ngô khỏi lõi, người dân sẽ mang chúng đi xay nhuyễn thành bột mịn. Đặc biệt, bột ngô sẽ được xay thủ công bằng loại cối đá có cấu trúc hai thớt đặt chồng lên nhau. Vì cối đá nên nó có sức nặng lớn và khó thao tác hơn các loại cối ở miền xuôi. Đầu tiên, ngô sẽ được xay sao cho vỏ tróc hết ra khỏi hạt rồi mới xay nhuyễn.

Tiếp đến, đồng bào dân tộc sẽ hấp bột ngô hai lần. Đối với lần đầu, nước sẽ được tẩm vào nước để khi hấp không bị vón cục. Tuy nhiên, mỗi loại ngô sẽ có công thức khác nhau. Bởi ngô già hay ngô non sẽ có lượng nước và thời gian hấp khác nhau để tránh tình trạng bột bị nát. Đối với bột của ngô non, nước trong chõ sôi là có thế hoàn thành. Nhưng nếu sử dụng bột ngô già thì cần hấp lâu hơn.

Sau lần hấp đầu, người ta sẽ đổ bột ngô ra đĩa và bắt đầu đảo tơi, loại bỏ những mảng bột ngô già lửa. Tới lần hấp thứ hai, bột ngô bắt đầu chín hẳn và trở thành món mén mèn Hà Giang thơm ngon.

Thời gian hoàn thành món ăn này thường dao động khoảng 2 tới 3 tiếng đồng hồ. Vì vậy, để kịp chợ phiên Hà Giang, đồng bào dân tộc thường phải dậy từ tờ mờ sáng để chuẩn bị. Đồng thời, người dân đi rẫy cũng mang mèn mén theo để ăn sáng và ăn trưa cho chắc dạ.

Xem thêm: Mách Bạn Top 07 Nhà Hàng Hà Giang Uy Tín & Giá Tốt

Thưởng thức mèn mén cùng món gì ngon?

Khi vừa chín tới, món mèn mén Hà Giang sẽ có vị thơm bùi, kết cấu dẻo, ăn vô cùng ngậy và béo. Mọi người khi thưởng thức món ăn này cần ăn thật chậm rãi để cảm nhận được hết vị ngọt bùi của ngô, càng nhai sẽ càng cảm thấy ngọt. Tuy nhiên, mèn mén nên ăn lúc còn ấm nóng, đến khi nguội thì hương vị sẽ không ngon như lúc đầu nữa.

Vì mèn mén ăn một mình khá là khô nên người dân tộc Mông thường thưởng thức cùng với những nguyên liệu có sẵn trên nương rẫy như đậu chúa, canh bí, canh rau cải… để dễ ăn hơn và không bị nghẹn. Hoặc nhâm nhi cùng một vài chén rượu ngô hoặc óc đậu. Sau khi hoàn thành mèn mén, người dân thường trộn chúng với tương ớt, các loại rau thơm, đậu xị…

Đây là món ăn chính của rất nhiều hộ gia đình ở miền Bắc ngày xưa. Tuy nhiên, hiện nay cuộc sống của đồng bào ở Hà Giang đã khá hơn nên mèn mén đã dần biến mất khỏi mâm cơm hàng ngày. Nhưng món “cơm truyền thống” này vẫn luôn xuất hiện trên bàn thờ tổ tiên vào mỗi dịp lễ, Tết.

Mỗi khi vào đông, vùng núi cao này thường có băng giá nên mọi người có xu hướng sử dụng thêm những gia vị cay nồng. Phổ biến nhất là ớt nướng được giã cùng với muối. Vị cay tê của ớt khi kết hợp với mèn mén cũng hợp không tưởng.

Địa điểm thưởng thức mèn mén Hà Giang chuẩn vị

Để khám phá cách chế biến và hương vị món ăn này, du khách đi tour du lịch Hà Giang có thể tới các phiên chợ như Quyết Tiến, Đồng Văn, Hoàng Su Phì… Đây là một món ăn vô cùng phổ biến nên du khách có thể tìm thấy ở bất cứ đâu, kể cả những sạp hàng vỉa hè.

Tuy nhiên, mèn mén là một món ăn no, mọi người nên tránh thưởng thức vào buổi đêm trước khi đi ngủ. Chỉ là một món ăn đơn giản nhưng mèn mén lại chứa đựng hình ảnh cuộc sống thường ngày và niềm tự hào của nhiều thế hệ người Mông. Chính vì vậy nên mèn mén đã lọt vào top 100 món đặc sản đặc trưng nhất của Việt Nam.

Như vậy, món đặc sản mèn mén Hà Giang đã đồng hành cùng người dân vùng núi Tây Bắc qua rất nhiêu giai đoạn lịch sử. Bài viết này của 2Trip nhằm giúp mọi du khách khám phá nét đẹp truyền thống này. Chúc du khách có chuyến đi thượng lộ bình an. Hẹn gặp lại ở bài viết tiếp theo.

Nguồn tham khảo:

• Mia.vn. (2022). Mèn mén Hà Giang – Đặc sản đậm đà hương vị núi rừng Đông Bắc. [online] mia.vn. Có tại: https://mia.vn/cam-nang-du-lich/men-men-ha-giang-dac-san-dam-da-huong-vi-nui-rung-dong-bac-3817 [Truy cập ngày 2/2/2023]
• Blog By MyTour.vn. (2021). Thưởng thức Mèn Mén – Đặc sản ” Độc-Lạ ” xứ Hà Giang. [online] blog.mytour.vn. Có tại: https://blog.mytour.vn/bai-viet/thuong-thuc-men-men-dac-san-doc-la-xu-ha-giang.html [Truy cập ngày 2/2/2023]
• Kavo Travel. (2021). Mèn mén Hà Giang. [online] dulichkhatvongviet.com. Có tại: https://dulichkhatvongviet.com/men-men-ha-giang/ [Truy cập ngày 2/2/2023]
• Lữ Hành Việt Nam. (2019). Lên Hà Giang thưởng thức món mèn mén có 1-0-2 ở vùng cao Đông Bắc. [online] luhanhvietnam.com.vn. Có tại: https://luhanhvietnam.com.vn/du-lich/thuong-thuc-men-men-ha-giang.html [Truy cập ngày 2/2/2023]

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• Lẩu Gà Đen Hà Giang | Đặc Sản Của Cao Nguyên Đá Cực Kì Tốt Đối Với Sức Khỏe
• Bánh Cuốn Đồng Văn Hà Giang | Món Ăn Sáng Đặc Sản Hấp Dẫn
• Tổng Hợp Top 7 Xe Khách Mỹ Đình Hà Giang Chất Lượng Nhất Giá Cả Phải Chăng
• Du Lịch Hà Giang Tháng 10 | Thời Điểm Lý Tưởng Nhất Trong Năm Để Tới Vùng Đất Tây Bắc
• Cẩm Nang Du Lịch Yên Minh Hà Giang Đầy Đủ Và Chi Tiết Nhất