Chợ Quyết Tiến Hà Giang – “Bảo Tàng Sống” Về Văn Hóa, Con Người Trên Cao Nguyên Đá

Chợ phiên là một nét độc đáo trong du lịch Hà Giang. Đồng thời, đây còn là nơi gặp gỡ, giao lưu của cộng đồng các dân tộc thiểu số. Cùng 2trip tìm hiểu về chợ Quyết Tiến, một trong những chợ phiên nổi tiếng nhất thành phố Hà Giang.

Những điều cần biết về chợ Quyết Tiến Hà Giang

Nhiều người lựa chọn điểm đến là những khu chợ phiên Hà Giang để tìm hiểu rõ hơn về nếp sống văn hóa, sinh hoạt và con người của những cộng đồng dân tộc thiểu số nơi đây. Trong đó, chợ Quyết Tiến là phiên chợ được đông đảo khách du lịch yêu thích.

Chợ Quyết Tiến nằm ở đâu và diễn ra khi nào ?

Chợ Quyết Tiến nằm ngay dưới chân mỏm núi Cổng Trời, thuộc địa phận xã Quyết Tiến, huyện Quản Bạ. Chợ diễn ra ngay bên ven đường quốc lộ 4C đoạn qua xã Quyết Tiến. Cách trung tâm thành phố Hà Giang 41 km và cách thị trấn Tam Sơn khoảng 7km.

Chợ Quyết Tiến có vị trí nằm gần nhiều địa điểm du lịch Hà Giang nổi tiếng. Từ đây, có thể dễ dàng đến Cổng Trời Quản Bạ, dốc Bắc Sum, thung lũng hoa Thạch Sơn Thần, vườn hoa hồng Quyết Tiến, núi Đôi…với quãng đường đi ngắn và thời gian di chuyển nhạnh chóng.

Quyết Tiến là một xã vùng cao còn nhiều khó khăn của huyện Quản Bạ. Với diện tích khoảng 60km2 đây là khu vực sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số như Mông, Tày, Nùng, Dao, Bố Y… trong đó người Mông chiếm đa số. Vì vậy, khi tới chợ Quyết Tiến du khách sẽ được tìm hiểu và trải nghiệm những nét đẹp văn hóa độc đáo của rất nhiều dân tộc.

Chợ chỉ họp vào buổi sáng thứ 7 hàng tuần. Bắt đầu từ lúc tờ mờ sáng, đến tầm trưa là chợ đã tan dần. Vì vậy nếu chọn đây là điểm khám phá đầu tiên, bạn tham quan vào tối ngày thứ sáu và nghỉ tại khách sạn hoặc homestay Hà Giang trong khu vực trung tâm. Sáng sớm ngày hôm sau bắt đầu khởi hành đến chợ Quyết Tiến.

Cách di chuyển đến chợ Quyết Tiến

Từ trung tâm thành phố Hà Giang có nhiều cách để di chuyển đến chợ. Bạn nên sử dụng xe máy để ngắm nhìn và cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp của Hà Giang qua những cung đường, những thung lũng, cánh đồng mà bạn đi qua.

Một gợi ý từ chúng tôi mà bạn có thể tham khảo là MOTOGO, đây là đơn vị thuê xe máy Hà Giang uy tín, có nhiều cơ sở trên cả nước. MOTOGO có chất lượng xe tốt được bảo dưỡng và kiểm tra kỹ lưỡng trước khi bàn giao xe. Bên cạnh đó thì đơn vị này còn có dịch vụ chăm sóc khách hàng tận tâm, chu đáo và giá thuê xe hợp lý, vì vậy được đông đảo du khách lựa chọn.

Bên cạnh việc chuẩn bị phương tiện, bạn cần nắm rõ quãng đường di chuyển của mình. Từ trung tâm thành phố, đi thẳng vào quốc lộ 2 hướng về đường Nguyễn Trãi. Đi khoảng 3km gặp vòng xuyến, tại đây rẽ vào quốc lộ 4C. Đi thẳng theo quốc lộ 4C khoảng 38km là sẽ gặp cổng chợ Quyết Tiến ở ngay bên đường.

Khám phá chi tiết chợ Quyết Tiến

Chợ phiên Quyết Tiến – “bảo tàng sống” về văn hóa người vùng cao

Đến với chợ phiên Quyết Tiến, du khách sẽ được khám phá, tìm hiểu rõ hơn về nếp sống, phong cách sinh hoạt, nét đẹp văn hóa của cộng đồng các dân tộc thiểu số cư trú tại huyện biên giới Quản Bạ. Chợ phiên chính là một bảo tàng thu nhỏ và phản ánh một cách chân thực, sống động về cuộc sống và con người nơi đây.

Giống với hầu hết các chợ phiên khác, chợ Quyết Tiến là nơi giao lưu buôn bán các nông sản và sản vật của đồng bào dân tộc. Ai đến chợ cũng mang theo những chiếc giỏ tre trên lưng đựng vài mớ rau, con gà, can rượu …để bán hoặc đổi lấy một số vật dụng cần thiết như muối, dầu, cái cuốc, con dao…

Chợ Quyết Tiến mang vẻ đẹp đơn sơ, giản dị của một phiên chợ vùng cao. Các gian hàng chỉ là những chiếc lán nhỏ được người dân tự dựng lên bằng tre, nứa hoặc gỗ và lợp lá cọ phía trên. Với những gian hàng nông sản thì chỉ đơn giản là mảnh bạt trải xuống đất để có chỗ bày hàng.

Chợ phiên Quyết Tiến là nơi dành cho tất cả mọi người, mọi lứa tuổi. Trẻ em theo người lớn đến chợ để thưởng thức những món ăn và các loại bánh hấp dẫn. Chị em phụ nữ đến mua bán nông sản và sắm sửa thêm trang sức, váy áo. Hội các ông chồng thì đến gặp gỡ bạn bè, thổi khèn, uống rượu. Còn nam thanh, nữ tú thì hò hẹn, tâm tình.

Xem thêm: Khám Phá Điều Thú Vị Tại Chợ Tình Khâu Vai Hà Giang

Chợ Quyết Tiến có những gian hàng nào?

Chợ Quyết Tiến là nơi tập trung buôn bán và trao đổi hàng hóa của đa số các đồng bào dân tộc của khu vực huyện Quản Bạ và một số vùng lân cận. Với diện tích hơn 1000m2, chợ được chia thành 4 khu vực chính, khu vực hàng nông sản, khu ẩm thực, gian hàng quần áo, quầy rượu.

Đầu tiên, cùng ghé qua những gian hàng nông sản. Đây là khu vực có đa dạng các mặt hàng được bày bán nhất. Từ những sản vật núi rừng như củ ấu, măng tre cho đến những mặt hàng do chính người dân làm ra.

Những mặt hàng nông sản này không phải được bán với mục đích lợi nhuận. Người dân chủ yếu bán những sản phẩm của gia đình làm ra để lấy tiền và sau đó tìm mua những vật dụng cần thiết khác cho gia đình. Vì vậy, những mặt hàng này luôn đáp ứng đủ 3 tiêu chí ngon- bổ-rẻ.

Tiếp theo, hãy đến với khu vực nhiều màu sắc nhất tại chợ, gian hàng quần áo. Nơi đây luôn thu hút ánh nhìn của du khách, đặc biệt là chị em phụ nữ bởi những gam màu bắt mắt trên những bộ trang phục truyền thống cùng với những đường nét tinh xảo được dệt hoàn toàn thủ công. Ngoài ra, các gian hàng còn bán nhiều sản phẩm thủ công khác như túi thổ cẩm, khăn, mũ…

Bên cạnh những quầy hàng trang phục dân tộc là quầy bán trang sức bạc. Đối với người Hà Giang nói riêng và các dân tộc vùng cao chung, trang sức bạc không chỉ mang ý nghĩa làm đẹp, mà đó còn được coi là vật phòng thân, tránh tà ma, gió độc.

Khu vực ẩm thực là nơi không thể bỏ qua khi đa đến chợ Quyết Tiến. Tại đây phục vụ rất nhiều món đặc sản mà chỉ có tại thành phố cao nguyên đá. Trong đó phải kể đến là cháo ấu tẩu Hà Giang, thắng cố, bánh hạt tam giác mạch.

Trong khi hội chị em đang xúng xính thử váy, áo bên quầy trang phục, thì những quầy rượu là nơi tập trung của đông đảo “cánh mày râu”. Ở đây chủ yếu là rượu ngô, rượu được nấu từ loại ngô bản địa kết hợp với men lá, tạo nên hương vị thơm ngon pha chút cay nồng đặc trưng. Rượu ngô có độ rượu trung bình từ 25 đến 30 độ.

Đến chợ Quyết Tiến ăn gì?

Khu ẩm thực của chợ Quyết Tiến có nhiều gian hàng với vô số những món ngon khác nhau. Đến đây và không biết nên thưởng thức những món ăn nào? Vậy thì hãy cùng chúng tôi điểm qua một vài món ăn đặc sản Hà Giang nổi tiếng nhất mà bạn nhất định phải thử.

1. Thắng Cố

Thắng cố là món ăn yêu thích của người H’Mông, được nấu từ “lục phủ, ngũ tạng” của ngựa cùng với những gia vị như quế, hồi, thảo quả, mắc khén. Tạo nên hương vị đặc biệt không đâu có.

Những cái chảo gang lớn với đầy đủ lòng non, lòng già, dạ dày, phổi, gan, tiết đặt trên bếp củi cháy đỏ rực, tỏa ra mùi thơm đặc trưng. Giữa thời tiết se se lạnh của Hà Giang, khó ai có thể kìm lòng được trước những chảo thắng cố hấp dẫn đang nghi ngút khói.

Thắng cố ở đây được bán theo nhiều mức giá khác nhau, tùy vào lượng thịt ngựa. Bát ít thịt chỉ 5.000đ, hay bát đầy ắp thịt ngựa 20.000đ cũng có. Còn rượu ngô nếu mua tại hàng rượu có giá là 2.000đ cho một bát, tại các quầy thắng cố đa phần du khách sẽ được chủ quán mời thêm rượu, không tính tiền.

2. Cháo ấu tẩu

Một món ăn hấp dẫn không kém đó là cháo ấu tẩu Hà Giang. Ban đầu, món cháo này được biết đến như một món ăn giải cảm của người H’Mông. Sau dần, người dân đã biến tấu, thêm vào một số gia vị khác và món ăn này trở thành món đặc sản với vị ngon lạ miệng, hấp dẫn du khách.

Cháo được nấu từ củ ấu tẩu hay còn có tên gọi là ô đầu hoặc phụ tử.  Ấu tẩu có vị cay tê, tính nóng, có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Vì vậy người đồng bào vùng cao thường đem củ ấu tẩu ngâm với rượu để xoa bóp khi đau nhức hoặc chữa cảm gió.

Tại chợ Quyết Tiến, cháo ấu tẩu được bán với giá từ 10.000đ – 15.000đ/ bát. Cháo ngon, bổ dưỡng mà mức giá lại phải chăng, đây là món ăn bạn không nên bỏ lỡ. Một lưu ý nhỏ là món cháo có nhiều tinh bột và nhanh no, vì vậy bạn nên gọi bát cỡ nhỏ để còn thưởng thức nhiều món ngon khác tại chợ.

3. Bánh Tam Giác Mạch

Bánh Tam Giác Mạch Hà Giang là món bánh đặc trưng của người H’ Mông. Loài hoa tam giác mạch được trồng phổ biến tại Hà Giang không chỉ bởi vẻ đẹp lãng mạn của nó, mà đây còn là một loại cây lương thực. Hạt hoa tam giác mạch được người dân thu hoạch và sử dụng giống như hạt lúa, hạt ngô.

Hạt mạch sau khi thu hoạch về  được đem phơi khô sau đó xay mịn. Tiếp đó hòa bột với nước rồi để tạo thành khối bột mịn rồi nặn thành những miếng bánh có hình tròn dẹt, đường kính cỡ một gang tay. Bánh được đem đi hấp chín khoảng 10 phút, rồi đem ra nướng hoặc rán là ăn được.

Ngoài bánh tam giác mạch nướng thì tại chợ Quyết Tiến còn bán bánh tam giác mạch giòn và bánh tam giác mạch dẻo đóng sẵn, phục vụ du khách mua về làm quà. Loại nào cũng ngon mà giá chỉ từ 10.000đ – 15.000đ. Với những túi bánh đóng sẵn có mức giá cao hơn chút, tùy vào số lượng bánh trong mỗi túi.

4. Xôi ngũ sắc

Xôi ngũ sắc Hà Giang là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày lễ, Tết của người dân tộc nơi đây. Ngày này, xôi ngũ sắc được bán rộng rãi tại các chợ phiên để phục vụ khách du lịch.

Xôi ngũ sắc gồm 5 màu là trắng, đỏ, tím, vàng, xanh. 5 màu xôi là đại diện cho các mệnh trong ngũ hành kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ. Vì vậy, xôi được đặt trong mâm cỗ ngày Tết với ý nghĩa tôn thờ đất đai. Thể hiện niềm mong ước một năm mới mưa thuận gió hòa, đất đai tươi tốt, mùa màng bội thu.

Các màu xôi được làm từ các nguyên liệu thiên nhiên bằng cách ngâm gạo với nước của các loại lá và củ cây rừng. Màu đỏ từ lá cơm đỏ, màu xanh từ lá cơm xôi xanh, lá cây ba soi, màu vàng từ củ nghệ già  và màu tím từ lá cây sau sau. Hoàn toàn không sử dụng bất kỳ hóa chất hay chất tạo màu nào.

Xôi được gói trong lá chuối và đựng trong chõ để giữ nóng. Mỗi phần xôi thường có giá từ 5.000đ đến 10.000đ. Thông thường khi mua xôi du khách sẽ được tặng kèm thêm muối lạc hoặc muối vừng để ăn cùng.

Nguồn tài liệu tham khảo

• Cùng Phượt (2021).Chợ phiên Quyết Tiến. [online] cungphuot.info. Có tại: https://cungphuot.info/cho-phien-quyet-tien-post5168.cp [Truy cập ngày 19/01/2023]
• Du lịch khám phá. (2021). Đến chợ Quyết Tiến Hà Giang trải nghiệm sức hút của một phiên chợ vùng cao.[online] dulichkhampha24.com. Có tại: https://dulichkhampha24.com/cho-quyet-tien-ha-giang.html [Truy cập ngày 19/01/2023]
• Khám phá du lịch Hà Giang. (2020). Độc đáo cháo Ấu tẩu Hà Giang. [online] dulichhagiang.vn. Có tại: http://www.dulichhagiang.vn/73/42/am-thuc-dia-phuong/doc-dao-chao-au-tau-ha-giang.html. [Truy cập ngày 19/01/2023]
• Vi Vu. (2022). Bánh tam giác mạch – nốt trầm tinh tế của chợ phiên Hà Giang. [online] vivu.net. Có tại: https://vivu.net/2020/banh-tam-giac-mach/ [Truy cập ngày 19/01/2023]
• Vietsense Travel. (2022). Xôi ngũ sắc Hà Giang. [online]hagiangsensetravel.com. Có tại: https://hagiangsensetravel.com/xoi-ngu-sac-ha-giang-n.html [Truy cập ngày 19/01/2023]